Wat is een botter?

De Botter is een oud Nederlands type vissersvaartuig met een plat, licht V-vormig vlak. Dit is het onderwater gedeelte. De botter heeft aan weerszijden smalle zeezwaarden met vleugelprofiel, in plaats van een diepstekende kiel.
Botters visten op de voormalige Zuiderzee, maar werden ook gebruikt voor de kustvisserij op de Noordzee en de huidige Waddenzee. Het type is ontstaan in de 1e helft van de 19e eeuw. Er is verwantschap aanwijsbaar met de oudere tochtschuit en het waterschip.

Constructieve bijzonderheden:

• Bouwmaterialen: eikenhout (romp), grenen (plecht), naaldhout  (mast/giek), essenhout (gaffel, blokken), katoen (zeilen), hennep/manilla (touwwerk).
• Onderhoudsmiddelen: harpuis, lijnolie, houtteer, taan.
• Hoge, bolle kop om de zee te keren en leefruimte in het vooronder te krijgen.
• Zeer laag achterschip om het vistuig makkelijk te kunnen hanteren.
• Het achterschip bevat de typerende ‘bun’: drie watergevulde ruimen, onderwater afgedekt met geperforeerde koperen kaarplaten, zodat het buitenwater er vrij doorheen kan stromen. In de bun kon de vangst dagenlang levend worden bewaard. Deze ruimen zijn via de ’trog’ van bovenaf bereikbaar.
• Tuigage: massieve steekmast zonder zijverstaging.
• Gaffeltuigage; bij licht weer konden een kluiver en bezaan als bijzeilen worden toegevoegd. Opvallend is de zeer grote fok, die nodig was om de netten te slepen, maar moeilijk te hanteren bij overstag gaan.

Botterbehoud
Na de afsluiting van de Zuiderzee zijn er nagenoeg geen nieuwe botters meer gebouwd. Hout en zeiltuig werden verdrongen door ijzer en motoren. Vandaag de dag worden er toch nog enkele tientallen botters door liefhebbers in de vaart gehouden. Zij zijn verenigd in de Vereniging Botterbehoud. Binnen de vereniging wordt bij het restaureren en onderhouden van de schepen gestreefd naar maximale originaliteit in bouwmethodes en materiaalgebruik.
De naam Peter Dorleijn is onlosmakelijk verbonden met de botterwereld, dankzij zijn minutieuze vastlegging in woord en beeld van de geschiedenis van de Zuiderzeevisserij (serie “Van Gaand en Staand Want”) en het scheepstype (“34 Voet in de kiel”).